Het handboek van Tiberghien is een vaste waarde in de boekenkast van elke fiscalist. Al meer dan 65 jaar staat het handboek bekend als dé encyclopedie in de fiscaliteit. Maar weet u ook wie Albert Tiberghien was? Wist u bijvoorbeeld dat hij de eerste editie van het handboek op zijn eentje schreef, opgesloten in een hotelkamer in Nice?

Fiscaal recht in België, dat begon bij Albert Tiberghien. Wij schetsen een portret van deze buitengewone man en nemen u mee doorheen de ontstaansgeschiedenis van zijn handboek.

Albert Tiberghien: fiscalist, ondernemer en kunstenaar

Dat Albert Tiberghien een bijzondere man was, zowel als fiscalist en als mens, staat vast. In 1955 schreef hij de eerste editie van Tiberghien – Handboek voor Fiscaal Recht. Een handboek dat meer dan 65 jaar later nog steeds een referentiewerk over fiscaliteit is, waar rechtbanken geregeld naar verwijzen in hun besluiten en vonnissen.

Aanvankelijk had Tiberghien ambities om schilder te worden, maar deze aspiraties heeft hij opgeborgen toen zijn moeder hem naar de universiteit stuurde voor Rechtenstudies. Daar vond hij een nieuwe passie in het Fiscaal Recht. Echter vond hij nog steeds een vlucht in kunst, cultuur en muziek. Hij was een getalenteerd schilder en speelde zowel piano als viool.

Dankzij zijn uitzonderlijke talenten stichtte Tiberghien in 1939 zijn eigen kantoor voor fiscaal advies, dat hij Tiberghien&Co doopte. Zijn ambities bleven groeien en in 1941 werd hij hoogleraar Fiscaal Recht. Eén van zijn grootste verwezenlijkingen is ongetwijfeld ook de oprichting van de Fiscale Hogeschool in Brussel in 1969 die dé kweekvijver werd van een hele generatie fiscalisten.

Albert Tiberghien was een echte ondernemer. Hij richtte nog meer op, zoals het Nationaal Verbond van Belastingconsulenten en Confédération Fiscale Européenne, waarvan hij beiden voorzitter was. Dit maakt hem tot de onbetwistbare spilfiguur in de fiscale wereld. Zijn pronkstuk, ‘Handboek voor Fiscaal Recht’, bevestigt deze koppositie tot op vandaag. Ruim 20 jaar na zijn overlijden in 2001 laat Tiberghien nog steeds een onuitwisbare indruk na.

Ontstaan van het eerste handboek

De 'Tiberghien - Handboek voor Fiscaal Recht', of in de volksmond ‘de Tiberghien’, staat al decennialang bekend als dé encyclopedie van de Belgische fiscaliteit. Vandaag zijn er 99 auteurs nodig om een volledig overzicht te bieden van de Belgische fiscaliteit. Dit staat in schril contrast met hoe het allemaal is begonnen: solo in een hotelkamer in Nice.

We reizen terug in de tijd naar 1939, waar het eerste zaadje geplant werd bij Tiberghien om een algemeen, overzichtelijk handboek over de Belgische fiscaliteit uit te brengen. Zijn prof Burgerlijk Recht gaf hem volgende wijze woorden mee: “Specialiseer u in de inkomstenbelastingen, of in de registratierechten, of in de zegeltaxes, maar vergeet nooit dat de fiscaliteit een geheel vormt”. Zo ontstond de droom om deze fiscale encyclopedie te verwezenlijken.

Tiberghien wist van aanpakken. Hij voegde de daad bij het woord en in 1954 reed hij naar Nice om zich een maand op te sluiten op een hotelkamer. Met uitzicht op de Middellandse Zee werkte hij dag en nacht om het eerste fiscale basiswerk samen te stellen. Het Handboek voor Fiscaal Recht zag eind januari 1955 het daglicht.

Nice in 1954

Zijn individualistische koppigheid deden hem besluiten om het boek zelf uit te geven. Vanaf 1989 kreeg Wolters Kluwer de eer om het Handboek voor Fiscaal Recht uit te geven, wat bovendien het eerste geïllustreerde rechtsboek in de wereld was.

Tot op de dag van vandaag blijft het voor de Tiberghien Advocaten, de grootste fiscale praktijk in België, een roeping om het standaardwerk van de fiscaliteit in België te verzorgen. Het handboek beslaat ondertussen al meer dan 3000 pagina’s en behandelt alle Belgische belastingen, zowel federaal als regionaal, en de internationale fiscaliteit. ‘De Tiberghien’, zoals het handboek vaak genoemd wordt, is zo al meer dan 60 jaar het basiswerk waar elke fiscalist naar teruggrijpt.